Gufuhvolfið

   

  Hlýnun jarðar, kólnun loftlags, væta, þurrkar, allt leitar jafnvægis, moldin þétt, vatn brýst fram, frost í jörðu, sól skín í heiði. Allt leitar jafnvægis,  Veður ræður uppskeru.  Gufuhvolfið svona og hinsegin.
   Gríðarleg fólksfjölgun og flótti fólks sunnan Sahara í slóð Túarega, hrakningar á stríðshrjáðum svæðum.  Örbirgð, hrakningar og leiðindi.  Kínamaður kemur til hjálpar í Afríku. Lengir í m.a. matvæli. málningu og timbur. Rányrkja möguleg.

 

 

Stoðkerfi

      

  Drusla, trukkalessu ferðaveldi, jórturdýr í haga, tíðahringur, stríðsmálning, víma, ölæði og ofbeldi, fóstureyðingar, p-pillan, pensilínið;  kyn, getnaður. Skynskiptingar, kynskiptingar, öfuguggar;  unglingur í skógi.

      Fagrar heyrði ég raddirnar   EÓS

Lundakirkja og besta bú
berst í vatnaróti.
Hvar er sóknin hennar nú?
Hulin aur og grjóti.
                                Lundur í Fljótshverfi (farinn af um 1400)


Árni minn á Ósabakka er ekki frómur;
sannur er það seggja rómur
síðan hann át úr hrútnum blómur.
                                Ósabakki í Meðallandi (farinn af fyrir 1550)

Voði vá

   Hinir smáðu og hinir svívirtu.  Fullveldið og Eggert Ólafsson.  Túlkendur veruleikans,  skáld, prestar, vísindafólk, listafólk, menntafólk, blaðamenn, almúgafólk, verkafólk. 2006 ameríski herinn fer af landi brott á fimmtudegi í september.  Brothætt frumeind.  Draumur Keplers.  Jörðin færist utar á sporbaug sínum umhverfis sól;  Þeim mun utar, þeim mun kaldara;  tempruðu beltin áður hulin jökulfargi.  Sólvindar glaðir.  Hvað má sín mannshöndin? Í Norður- Afríku var löngum kornforðabúr Rómverja. 

Hlýnun jarðar í stað kólnunar lífsins megin.  Loftslag á Íslandi nær að líkjast meir veðráttu í Danmörku og Skotlandi. Sólvindar glaðir.  Flóð og fjara í Seltjörn á samnefndu nesi, landsig. Kólnun jarðar er ekki á næsta leiti heldur þarnæsta.  Það er bitamunur en ekki byrðar.  Darwin, Einstein og Charlie Chaplin.  Demókrítus.  Heilkjörnungar, dreifkjörnungar, frumkjörningar.  Rök lífsins bókarkorn. Fólksfjölgun, vatnsskortur.  Heimsslit, ragnarök.  Er mannfólki ofaukið í heiminum og húsdýrum ásamt óendurkræfu skógar höggi og plastúrgangur.  Hver er galdurinn?  Að forðast eldinn?  Kólnun jarðar, heilu heimsálfurnar undirlagðar jökulfargi. Koltvíildi, hlýrra loftslag, því ekki það. Störtum logni.

Stiklur

1782  Hafís umkringir landið.  1783.  Móðuharðindin.  1784.  Fólk á vergangi og óskaplegur manndauði.  Skepnufellir. Mikill jarðskjálfti og bæir hrynja á Suðurlandi.  1787 Einokuninni aflétt og verslunin gefin frjáls fyrir alla þegna Danakonungs.

  Glerhamur ljóss og skugga, Íslands eigið lag.  Láglaunafólk í USA.  Fjöldi útlendinga í Eflingu helmingur.  Vale. Helmingur félaga leigir.  Vísitala, verðtrygging, lánshæfi.  Nornir fljúgast á, seiðkratti situr hjá, og leiðir skilja. Allt klappað og klárt fram á nöf bjargbrúnar; þytur í laufi.

Altaristafla

          

Egla á rætur í Jómsvíkingasögu.  Góðbændur og kóngur agnúast.  Jafnrétti keppanda, tannfé, réttlæti, boð, kærleiksboð. Fylgjur dýranna elta yður, líflömb, blóðlömb, kið.  Bilið á milli apynju og konu. Ungviðið mótar líkamana.  Trukkalessur feðraveldisins, skammæ stundarkynni, býsn.  Macabre. Éta menn hvern annan í frumskógum hitabeltisins.  Vöru-merki, neistaflug.  Nýja Gínea, Suður og Mið- Ameríka, Afríka sunnan Sahara, ættflokkar, ríki, bandíttar, Pólínesar í Kyrrahafi m.a. ættaðir frá Formósu, Taiwan.  Díalektík, þráttarhyggja Hegels, tesa, syntesa, antitesa, söguleg efnishyggja Karls Marx.  Alsherjarregla.  Hansakaupmenn og Bretar  á fyrri öldum. Íslendingar hafa lengur hlýtt kaþólskum sið en lúterskum. Ísl. saga:  1782, hafís umkringir landið.  1783, Móðuharðindin. 1784 jarðskjálftar á Suðurlandi. 1787 einokun aflétt og verslunin gefin frjáls öllum þegnum Danakonungs.

Hvenær gerðist það?

i244  Flóabardagi, sjóorusta milli Þórðar kakala og Kolbeins unga. Vestfirðingar Þórðar reyndust meiri sjómenn en hinir en létu loks undan síga fyrir ofurefli.  Kolbeinn lést skömmu síðar.
1246  Haugsnesbardagi í Blönfuhlíð milli Þórðar kakala og Ásbirninga.  Mannskæðasta orrusta hér á landi. Þar féll Brandur Kolbeinsson, foringi Ásbirninga, og lauk þar með valdaferli þeirrar ættar.
1247-1250  Þórður kakali nær allsráðandi á Íslandi. Þórði kakala stefnt utan 1250 fyrir að reka slælega erindi konungs.  Hann fékk ekki konungsleyfi til að snúa aftur og andaðist í Noregi.
1252  Sæmundur og Guðmundur Ormssynir teknir af lífi á Kirkjubæjarklaustri.
1253  Flugumýrabrenna sem að stóðu Eyjólfur Þorsteinsson ofsi, mágur Þórðar kakala og fleiri vinir Sturlunga.  Þar brunnu inni 25 manns og þar á meðal Gró, kona Gissurar Þorvaldssonar, og allir synir þeirra þrír. Sjálfur barg Gissur sér með því að leynast í sýrukeri.  Gerð Alþingissamþykkt um “að þar sem greindi á guðslög og landslög, þá skuli guðslög ráða.”
1255 Oddur Þórarinsson, fulltrúi Gissurar, veginn í Geldingaholti af Eyjólfi ofsa og Hrafni Oddssyni. Bardagi á Þveráreyrum þar sem Þorvaldur Þórarinsson fellir Eyjólf ofsa.
1257  Þorgils skarði Böðvarsson tekur völd á Norðurlandi í umboði Hákonar konungs.
1258  Hákon konungur gefur Gissuri Þorvaldsyni jarlsnafn. Þorgils skarði veginn á Hrafnagili, vegandinn Þorvaldur Þórarinsson.
1259  Hallvarður gullskór, erindreki konungs, kom til Íslands til að gæta hagsmuna herra síns í Noregi.
1262  Landsmenn sverja Noregskonungi land og þegna og ævinlegan skatt á Alþingi. Samningur sem landsmenn gerðu við konungvaldið um  skattgjald og skilmála var síðar nefndur Gamli sáttmáli.
1263  Oddaverjar sverja konungi skatt, en þeir höfðu ekki mætt til Alþingis árið áður.
1264 Austfirðingar játast undir konung. Gissur jarl lætur taka Þórð Andrésson af lífi, “síðasta Oddaverjann”.
1268 Gissur Þorvaldsson andast, hafði aldrei ráðið öllu landinu. Eftir hans dag féll jarlsstjórn niður.
1271 Magnús Hákonarson sendir Íslendingum nýja lögbók, Járnsíðu. Alþingi lagt niður en heldur áfram sem lögþing. Inn í lög koma þá bætur fyrir víg í stað blóðhefnda.
1280 Íslendingar fá nýja lögbók, Jónsbók, Jón Einarsson og Loðinn leppur komu með hana.Var hún samþykkt með breytingum á næstu þingum. Helstu embættismenn í umboðsstjórn konungs verða upp úr þessu hirðstjóri, lögmenn, sýslumenn og nefndarmenn.
1284 Sturla Þórðarson, lögmaður og sagnaritari, andast.
1320 Sjávarútvegur eflist vegna vaxandi eftirspurnar eftir skreið og verðlag hækkar.

Snerra rammislagur

Jón R. Hjálmarsson: Atburðir og ártöl í Íslandssögu.

1220-1262  Tímabilið kallast Sturlungaöld og einkenndist af átökum og ófriði milli helstu höfðingjaætta landsins, er leiddu að síðustu til hruns þjóðveldisins. Noregskonungi hlotnuðust öll goðorðin.
1222-1231  Snorri Sturluson lögsögumaður öðru sinni.
1235 Sturla Sighvatsson kemur út og stefnir að því að ná völdum á Íslandi.
1237  Bardagi Sturlu Sghvatssonar og Þorleifs Þórðarsonar að Bæ í Borgarfirði. Guðmundur biskup Arason andast eftir mikla mæðu í embætti og margvíslega hrakninga.
1238  Í Apavatnsför sinni hugðist Sturla kúga Gissur Þorvaldsson og senda hann utan. Gissur slapp úr haldi og gerði bandalag við Kolbein unga. Þeir Gissur og Kolbeinn drógu saman mikið lið og fóru að Sturlu á Örlygsstöðum í Blönduhlíð. Í Örlygsstaðabardaga sem var seint í ágúst töpuðu Sturlungar fyrir Gissuri og Kolbeini og voru stráfelldir (alls um 50 manns).
1239  Snorri Sturluson snýr heim frá Noregi þar sem hann dvaldist með vini sínum Skúla jarli Bárðarsyni. Fór hann út með leyfi jarls en í banni Hákonar konungs.
1240 Skúli jarl gerir uppreisn gegn konungi en tapar í orrustu og er felldur. Hákon konungur telur að Snorri Sturluson hafi verið vitorðsmaður jarls og gerir Gissuri Þorvaldssyni orð um að senda Snorra  utan eða drepa hann ella.
1241  Um haustið fer Gissur Þorvaldsson með flokk manna að Reykholti, Snorra að óvörum. Snorri leyndist í jarðhúsi en fannst eftir að Gissur hét honum griðum.  Gissur rauf þau grið og lét tvo illvirkja vega þennan fyrrverandi tengdaföður sinn.
1242  Þórður kakali Sighvatsson kemur út. Hann vinnur ríki á Vestfjörðum og síðar í Eyjafirði og víðar.

Við lágan sess á ljóstýrunni haltu

  Hún regnskúrin, hann verkfæraskúrinn.  Þarsíðastur, næstsíðastur.  Alsír var sjóræningjabæli og hluti Tyrkjaveldis, en lagðist af í lok seinni heimsstyrjaldar.  Hví upphrópunarmerki í stað fallbeygingar?  Mexicano, Mexíkani.  Bretar og Hansamenn voru viðriðnir útrýmingar geirfuglsins, æstir í nýmeti.  Er diskóteknó verkstæði femínista eða feðravalds.

Glettur

    

   Er ekki, afsakið, í dálítið horft að kyssa krata á kinnina?  Hvað um berrassaða grínista, rudda og svindlara, þjófa og lygalaupa, dópætur og gangstera.  Mannætur frá fornsteinöld, animalista, náriðlar, nauðgarar, liberalistar, femínistar, þyngdarafl Newtons, sódómítar, lífsgæðakapphlaup darvinista. Anarkó-kommúnistar, marx- lenínistar og fylginautar.  Rótgróið íhald, borgarastétt, svermur, fátækt.  Syndin hrjáir alla og á eins við um geimverur, en ef og aðeins ef þær sýna sig.  Syndin er lævís og lipur. Ver oss syndugum líknsamur.

Fylgni

    
  Stöðug fylgni er ekki það sama og orsakatengsl.  -  Líkindadómar eru alltaf byggðir á trú okkar á óbrigðileika.  David Hume.

       De profundis clamavi
Hvort ráða megir rökum dýrum
þó rofin deili grið kosti,
á djúpu c-i drynur ýtum snjöllum
daggarhylur tær svo ymur í fjöllum.
                            JB

Sálarhró hvikula blíða
holds fylgikona og gestur,
í hverja heima skal halda,
hrjóstuga bleika og kalda
saknanda yndis og ásta.
       Tíberíus Rómarkeisar, þýðandi Sigurður Nordal

Hæðnismanna hungruð görn
hygst að svelgja cunctum,
sorfin Grótta Sels við tjörn
sveiþvíattan punctum.
              B. Gröndal eldri og JB


Einherjar á Iðavelli
efna í feikna hurðaskelli,
snarast um gættir snildarhalur
snefsinn mjög og guði falur.
                        JB
         
       Tónmál í skógi
Kyrjaði horskur
í haldi erfðafénda
heitingar og níð,
þá blóðgir bútuðu hal
frá beini og átu
lifandi.

Tvílráðir heita á
hver veit svo gjörla
og yfrið þiggur
dátt áður döggfall
drýpur undir rauðann
og jörð tinar.
                     JB

      Sólhvörf
Rís á skjáinn röðull sljór
ríslar dögg á stráum,
úlfur gapir ýfir sjór
eykt á kufli bláum.
Stjarna glóir stýfir hvel
státin  áttum víkur,
undrið þýðir ýfir mél
ýturþanin perluskel.
                         JB

      Kveðja

Heill ungum hal
höldagram tvítugsessu.
Kuggur fremri keisara páfa
konungsnautur stiltur vel,
fítonsbráin silkistél.
                  JB