Þegar öll kurl koma til grafar

  Mýrarauði, kolagrafir, belgur, blístra, blásturjárn. Rauðablástur er forn aðferð til að vinna járn úr mýrarauða, og barst hingað til lands með landnámsmönnum. Járn var haft í sláttuljái, bátasaum, vopn, skeifur o.fl. Minjar eftir rauðablástur, smiðjur og gjall hafa fundist víða um land, við marga fornbæi.
Við rauðablástur þarf viðarkol, sem kostaði stórfellda skógareyðingu. Orðatiltækið þegar öll kurl koma til grafar tengist beint kurlun trjágreina og kolgrafir. Trjáviður var sóttur í skóginn eftir sláturtíð á haustin. Trjástofnarnir voru nýttir mest í húsrafta og til brýnna smíða, í amboð t.d. hrífutinda o.fl., trjágreinarnar voru kurlaðar til kola og rauðablásturs og til dengingar sláttuljáa, limið til að svíða hausa og lappir, börkurinn til litunar. Blásturjárn var löglegur gjaldmiðill á fyrstu öldum Íslansbyggðar.
„Geta má nærri, hversu óhemju mikið að skógarviði, niðurhöggnum og brenndum til kola, hefur þurft t.d. til að bræða, drepa og reka svo sem 50 kg. af járni úr mýrarauða þangað til að það var orðið hentugt til smíða.” ( Sagnir og þjóðhættir Höf. Oddur Oddsson á Eyrarbakka Ísafoldarprentsmiðja HF Reykjavík 1941). „Til þess að smíða við einn einasta venjulegan sláttuljá (samsoðinn úr ásmundarjárni), þurfti eina tunnu af góðum viðarkolum.”(Sami)
Ásmundarjárn (480 merkur, ásmundur: mælieining: 1 járnfat) fluttist með Hansaskipum til Íslands á !5. öld. Eftir að steinkol tóku að flytjast til landsins voru viðarkol samt eftir sem áður notuð til dengingar slátturljáa á sumrin, því steinkolin þóttu óhæf sökum of sterks og ójafns hita og reyks. Árið 1867 komu Torfaljáirnir skosku til landsins, með í trússi Torfa Bjarnasonar, búnaðarfrömuðs og skólastjóra í Ólafsdal, og höfðu náð fullri útbreiðslu um landið 1874. Gömlu samsuðuljáirnir, ásmundarjárnin hurfu þar með úr sögunni og með þeim sú denging sláttuljáa, sem þurfti viðrkola með.
Furðu gegnir að ein einasta hrísla skuli hafa uppi staðið hér á landi um aldamótin 1900 og blakað laufi í þýðum blænum, engu síður en eftir eyðingu frumskógarins í Kína, og víðar. Í Kína var vissulega gengið hraustlegar fram en hér á landi, frumskógurinn beinlínis lagður að velli um allt ríkið með öllum kostum hans og kynjum, fílum og hlébörðum, meintum þjófum og illþýði í nafni keisarans og stjörnuspámanna hans. Þar þræddi Búdda götur Taó og mildaði bros skálda. Kínverjar hafa fengið að kynnast tröllauknum hamförum, aurflóðum og vatnavöxtum í kjölfar sinnar skógareyðingar. Prísa sig ekki allir sæla með sauðamjólk og ull í fat, sól í heiði og lækjarnið og fyrir löngu gengnir inn í mistur heillar eilífðar.

Bækur: The retreat of the elephants. An environmental history of China. Elvin. Þarf að panta.
Adorno: The Culture Industry, fæst á Skólavörðustígnum. Áhrifarík og framsýn greining, sem enn hefur sterka skírskotun.
Pólitískt vald og erótík, einkalíf og erótík, erótík og umskipti, langþráð og ekkert bólar á, mannréttindi og erótík, erótík og stundargaman, sönn hamingja, vakandi skynjun, skynsemi og tilfinningar, möguleikar mannsins, geta, sönn list, umskapandi, síður lýjandi breyta að öllu annars óbreyttu, allsmegandi skálda, hámenning, lágmenning, Kristur og heimur. Brýn umbreyting, flækjufótur borgaralegra himpigimpa, en þurfalinga munar mest í, en enn lengra út í bláma fjarskans, eftir því sem fleiri taka þátt í breytum og leik, eða hvað, hins magíska írafárs glens og glaums, DanseMacabre, til slævunar og sljóvgunar hins lýðræðislega meirihluta, sem hverjir tala hæst um að endanlega skuli ráða ráðum annarra og þeirra sjálfra? Þjófur og þjófafélög, líkt og erótískt kærustupar, soltin skræfa og tvær krákur á hendi hugsa einungis um sinn þrönga eiginhag, brauð og leiki, og þar dottar einhver með höfuð undir væng.