Tinfiskur

   Hvað tók á sinni tíð við af fold-gnæfri rómantík, rómantíkinni, sem forðaði frá glötun af eigin rammleik mörgum dýrmætum minnum, þ.á m. hégiljum þjóðsagnaarfsins, t.a.m. sögnum af ströngum boðum gestrisninnar o.s.frv.? A.m.k. um norðanverða Evrópu. Tál-gnæft rómantískt andóf við, að því er þá þótti heldur þyrrkingslegri upplýsingu, leystist upp í vísindalegt raunsæi, nöturraunsæi, sem fasistar, kommúnistar, femínistar og sósíal-darwinistar gera enn þann dag í dag sitt tilkall í með ídealið svífandi í kvíavillu sinni yfir og allt um kring, ofurraunsæið, og bæði trúmenn og trúleysingjar geta jafnt tilreiknað sér hverja stund sólarhringsins. Þá hallar á hvern? Trúmanninn eða trúleysingjann, þann sem er á leið út yfir haf eða þann, sem er á leið til baka, eða hinn, sem fór hvergi, þann óstaðbundna eða hinn staðbundna, hold uppleyst í rafboðum, orka, nemi, listaverk, skynsemi, glæta, hold af holdi, barnaleikir.
Samfylking óstaðbundinna og vel upplýstra nútímamanna, sem fyrirverða sig fyrir óbreytt bændafólk í baklandi sínu, fólk fyrir tíð hátæknialdar, gerir það annaðhvort af kolúreltum útlenskum óvana, háevrópskum, háborgaralegum og þess vegna smáborgarlegum, eða hreint og beint af kjánaskap. Átyllan er hjátrú og fáfræði, meint fákunnátta fyrritíðar fólks um veltilkeyrð afrek og úrræði tækni og vísinda 20. aldar. Þá breytir og nokkru hið síffellda flaður skólaðra jafnt og hinna utaní skúrgoð tíðarandans, sem blæs hinum nýja og margeflda p-pillumanni leiktækjaversins óvenju þrútinn móð í brjóst, í ökla og eyra. Margan skortir sárlega viðmið til að standast fár síbyljunnar og straumköst merkimiðasöluvöruheimsins. Viðmið frá fyrri tíð getur gert útslagið.
Lamandi forheimskun auglýsinga- og áróðursfárs, sem smýgur í merg og bein varnarlítilla breytir þeim í eftiröpun sína, neytendur, gljátíkur graðkandi í sig hrati af borðum þrælastía heims. Gakk þú með sjó og sittu við eld; virtu dýrin og plönturnar, loft lög og láð. Biddu fremur bæna en stóla á grínið, pillurnar, sleggjudóma. Hlutlægni er afstaða, kollektíf, svo hjálpi þér...