Úr Alfræðiorðabók Arnars og Örlygs

   Kaupauðgisstefna, kaupskaparstefna, merkantílismi: ríkjandi efnahags- og stjórnmála-
stefna í Evrópu frá lokum miðalda til loka 18. aldar; beindist einkum að eflingu ríkisvalds og miðstýringu innlends efnahagslífs í stað þeirrar valddreifingar, sem ríkti á lénstímanum. Í utanríkisverslun var lögð áhersla á að koma á hagstæðum viðskiptajöfnuði með innflutningshöftum, verndartollum og ríkisstyrkjum til útflutningsframleiðslu. Skv. kenningunni átti hagstæður viðskiptajöfnuður að leiða til innstreymis dýrra málma, en magn þeirra í þjóðfélaginu var mælikvarði á hagsæld þess. Meðal kunnra stjórnmálamanna, sem aðhylltust kaupauðgisstefn. var O. Cromwell á Engl. og J B Cotbert á Frakkl. Á Ísl. kom kaupauðgisstefnan fram í einokunarverzluninni. Í lok 18. og byrjun 19. aldar vék merkantílisminn úr vegi fyrir áhuga manna á frjálsum viðskiptum og kapítalískum viðskiptaháttum.
Búauðgiskenning, búauðgisstefna, físíókratar: stefna í efnahags- og sjórnmálum. Kom fyrst fram á Frakklandi um miðja 18. öld; var telft gegn merkantílisma, kaupauðgisstefnunni
lagði áherzlu á frelsi atvinnulífsins og mikilvægi landbúnaðar sem undirstöðu efnahagslífsins. Helsti höfundur búauðgisstefnunnar var franski læknirinn F. Quesnay. Einn þekktasti franski stjórnmálamaðurinn, sem aðhylltist búauðgisst. var fjármálaráðherra Loðvíks 16. , A. Turgot, og stefnan hafði einnig mikil áhrif á Adam Smith. Dönsk stjórnvöld 1784-1800 aðhylltust mjög búauðgisstefnu og á Íslandi gætti áhrifa stefnunnar m. a. í störfum landsnefnda 1770 og 1785 og tillögum þeirra svo sem afnám einokunarverzlunar og stofnun Landsyfirréttar.

Nu tids glimps.
Ablatívusar og imperatívar iðnvæddrar heimsbyltingar er löngu gengin í garð sem kunnugt er, vel tækjavædd ílum og hrossabrestum utan af vinstravængnum, þeim hægri líka. Skal öllum ljóst vera. Hrynsveitin Legíó og Pönksveitin Píkuklórur leika fyrir dansi. Þeir allrafyndnustu, Rammslægir húðajálkar skemmta í hléi. Nefndin.