Leiðarhnoð

 Lögmál Isacs Newtons, þrjú lögmál, sem hann setti fram 1687 eru grundvöllur aflfræðinnar. Fyrsta lögmál Newtons, tregðulögmálið (fyrst sett fram af G.Galílei og endurbætt af R. Descartes) sjá Íslensku alfræðiorðabókina. Leibniz er talinn einn af frumherjum stærðfræðilegrar rökfræði; hann uppgötvaði örsmæðarreikning um svipað leyti og Newton, og spunnust miklar deilur um það hvorum bæri heiðurinn. Þyngdarlögmál,: Lögmál, sem Isac Newton (1642-1727) uppgötvaði og felur í sér að aðdráttarkraftur (þyngdarkraftur) milli tveggja hluta er í réttu hlutfalli við massa þeirra hvors um sig, en í öfugu hlutfalli og öðru veldi miðað við fjarlægðina milli þeirra. Afstæðiskenning Alberts Einsteins snýst um vensl tíma og rúms. Takmörkuðu afstæðiskenninguna setti Einstein fram 1905, en almennu afstæðiskenninguna 1916, kollvarpaði heimsmynd Newtons svo vísað sé í ljósvaka, fasta. E=mc (c í öðruveldi) E er orka, m er massi, c er ljóshraðinn í tómarúmi. E og m eru á pari, og geta umhverfst í hvort annað. Skammtafræði: atóm, kjarneindir, quarkar. Strengjafræði: stysti tími, mesta lengd, agnir, strengir. Lögmál í vísindum: fullyrðing sem lýsir reglubundnu samhengi fyrirbæra og kemur heim við reynslu, athugun og hugsun manna. Til skamms tíma var sú skoðun ríkjandi að lögmál í vísindum væru eilífur og óbreytanlegur sannleikur en á síðari tímum hallast fleiri að því að svo sé ekki heldur lýsi lögmál í vísindum fyrst og fremst því sem best er vitað á hverjum tíma. Aldur jarðar: um 4.6 milljarðar ára. Aldur alheimsins: 13.8 milljarðar ára. Fjöldi vetrarbrauta í hinum sýnilega heimi: 200 milljarðar talsins. Fjöldi stjarna í vetrarbrautinni: yfir 200 milljarðar. Fjarlægðin til næstu vetrarbrautar, sem sýnileg er berum augum (Stóra Magellanssýsins) : 163 ljósár. Fjarlægðin til næstu vetrarbrautar sem er á stærð við okkar vetrarbraut (Andrómeduþokunnar) : 2.5 milljón ljósár. Fjjarlægðin til næstu stórþyrpinar vetrarbrauta (Meyjarþyrpingarinnar): 60 milljón ljósár. Útþensla alheimsins: 22 km/s fyrir hver milljón ljósár. Almanak H.Í. 179. árgangur - 2015 Þorsteinn Hallsteinsson, auknefni surtur, 10. öld: ísl. bóndi; fann upp sumarauka 950-960 og leiðrétti þannig íslenskt tímatal.