Áhugavert í sjálfu sér

  Vöruskipti, sjálfsþurt, markaðskerfi. Austurblokk og sú vestari. Dýrleif Árnadóttir, Jens Figved (og Moskvulínan út í Eyjum), Eggert Þorbjarnarson - öll sátu þau á fjórða áratugi liðinnar aldar sellufundi kommúnista. Var það ekki Dýrleif, sem klagaði á fundi flokksfélaga sinn Sverri Kristjánsson, hann umgengist úr hófi fram borgaralegar kvinnur. Eggert, Jens o.fl. sóttu Marx - Lenínískan skóla austur í Moskvuborg. Þeir hafa þar trauðla, þegar á hólminn var komið getað vikist undan að æfa tilhlýðilegt vopnaskak eftir hárréttri kenningu. Dýrleif og séra Gunnar Benidiktsson flugust á við Stein Steinarr á stigapalli, upp á hanabjálka í Reykjavík, borgarinnar við sundið. Hann var rekinn á dyr á útrunnu skírteini. Í eldlínu kalda stríðsins. Samskipti Íslands og Bandaríkjanna. Valur Ingimundarson. Vaka - Helgafell h/f 1996. Óvinir ríkissins. Ógnir og innra öryggi í kalda stríðinu á Íslandi. Guðni Th. Jóhannesson 2006 Mál og Menning. Íslands saga Alfræði Vöku-Helgafells Einar Laxness 1998 

Moskvulínan rammaáætlun

Sigfús Sigurhjartarson, Héðinn Valdimarsson, Ottó N. Þorláksson, Ólafur Friðriksson, Jón Baldvinsson, Stefán Ögmundsson prentari, Stefán Pétursson- nam sögu, heimspeki og félagsfræði í Berlín 1921-30; í miðstjórn Kommúnistaflokks Íslands 1932 -34, í miðstjórn Alþýðuflokksins 1943-5. Slapp með naumindum frá Moskvu 1934, via danska sendiráðið heim. Hjalti Árnason, Jens Figved, Brynjólfur Bjarnason, Steinn Dofri, Einar Olgeirsson. 

Steinn Dorfi spurð á sellufundi hvenær til stæði að vopna félagana. Gengdarlaus manndráp og aftökur var dagsskipunin í Sovét áratugum saman. Útrýma þurfti stéttaróvininum hvað sem það kostaði. Bolsevíkar voru fámenn klíka, sem þýska herráðið fyrir atbeina Ludendorfs hershöfðingja smyglaði í innsigluðum lestarvagni ásamt fúlgu fjár til Svíþjóðar í þeim tilgangi að draga úr slagkrafti stríðsvélar Rússanna, hvað þeir og efndu. Áfram blakti fáni Sovét Þýskalands og óborgaralegu deildanna.

Sjá. Moskvu línan Kommúnistaflokkur íslands og Komintern´ Halldór Laxnesss og Sovétríkin. Útg. Nýja Bókafélagið ehf. Reykjavík 1999 Höfundur Arnór Hannibalsson..

Glettur

 Eyrarrósin á sér stað í urð og grjóti;

sveigir höfði suður í móti,

svo hún birtu dagsins njóti.

 

Brönugrasið bregður sínum bleika lit;

neðar skartar fífa á fit,

fellur sólargeisli á Rit.

 

Höf. : Þorsteinn Valdimarsson,

(Njörður P. Njarðvík?) Ritur er fyrir vestan. 

Leiðarhnoð

 Lögmál Isacs Newtons, þrjú lögmál, sem hann setti fram 1687 eru grundvöllur aflfræðinnar. Fyrsta lögmál Newtons, tregðulögmálið (fyrst sett fram af G.Galílei og endurbætt af R. Descartes) sjá Íslensku alfræðiorðabókina. Leibniz er talinn einn af frumherjum stærðfræðilegrar rökfræði; hann uppgötvaði örsmæðarreikning um svipað leyti og Newton, og spunnust miklar deilur um það hvorum bæri heiðurinn. Þyngdarlögmál,: Lögmál, sem Isac Newton (1642-1727) uppgötvaði og felur í sér að aðdráttarkraftur (þyngdarkraftur) milli tveggja hluta er í réttu hlutfalli við massa þeirra hvors um sig, en í öfugu hlutfalli og öðru veldi miðað við fjarlægðina milli þeirra. Afstæðiskenning Alberts Einsteins snýst um vensl tíma og rúms. Takmörkuðu afstæðiskenninguna setti Einstein fram 1905, en almennu afstæðiskenninguna 1916, kollvarpaði heimsmynd Newtons svo vísað sé í ljósvaka, fasta. E=mc (c í öðruveldi) E er orka, m er massi, c er ljóshraðinn í tómarúmi. E og m eru á pari, og geta umhverfst í hvort annað. Skammtafræði: atóm, kjarneindir, quarkar. Strengjafræði: stysti tími, mesta lengd, agnir, strengir. Lögmál í vísindum: fullyrðing sem lýsir reglubundnu samhengi fyrirbæra og kemur heim við reynslu, athugun og hugsun manna. Til skamms tíma var sú skoðun ríkjandi að lögmál í vísindum væru eilífur og óbreytanlegur sannleikur en á síðari tímum hallast fleiri að því að svo sé ekki heldur lýsi lögmál í vísindum fyrst og fremst því sem best er vitað á hverjum tíma. Aldur jarðar: um 4.6 milljarðar ára. Aldur alheimsins: 13.8 milljarðar ára. Fjöldi vetrarbrauta í hinum sýnilega heimi: 200 milljarðar talsins. Fjöldi stjarna í vetrarbrautinni: yfir 200 milljarðar. Fjarlægðin til næstu vetrarbrautar, sem sýnileg er berum augum (Stóra Magellanssýsins) : 163 ljósár. Fjarlægðin til næstu vetrarbrautar sem er á stærð við okkar vetrarbraut (Andrómeduþokunnar) : 2.5 milljón ljósár. Fjjarlægðin til næstu stórþyrpinar vetrarbrauta (Meyjarþyrpingarinnar): 60 milljón ljósár. Útþensla alheimsins: 22 km/s fyrir hver milljón ljósár. Almanak H.Í. 179. árgangur - 2015 Þorsteinn Hallsteinsson, auknefni surtur, 10. öld: ísl. bóndi; fann upp sumarauka 950-960 og leiðrétti þannig íslenskt tímatal. 

Póesía, díalektík, áorkan, vensl, texti

 1. 

 

Jóreyk sé ég víða vega

velta fram um himinskaut -

norðurljósa skærast skraut.

Óðinn ríður ákaflega

endilanga vetrarbraut.

Grímur Thomsen

 

2.

Heimsálfurnar sjö hann sá

hinar fjórar aldrei fann,

fallegur er hann framan á

og fyrir aftan líkamann.

(Hestavísa)

 

3.

Eftir langan glasaglaum

göfugri þreytu sleginn,

læðist hann eins og lús með saum

að landinu hinum megin.

Árni Pálsson prófessor.

 

4.

Heilagur andi hvert eitt sinn

hefur það kennt mér bróðir minn,

lífins krydd ef lítið finn

að leggja það ekki í kistur inn.

4.

Úr Sigurðarkviðu Þórbergs Þórðarsonar, Sigurðar formanns nikótíneinkasölu ríkisins.

Vörur stíga víxlar falla.

Vonir grána stefnur lalla

í kyrrstöðunnar fúafen.

Þetta er heimsins sorgarsaga.

Svona gekk það alla daga

stórmennskan er stundarlén.

 

Gefi þér drottinn góða daga

glæsilega lögmannshaga

að leika sér til lífsins kvelds.

Stráin hækka. Stormar lækka.

Stefnur deyja. Skuldir fækka.

Vermi þig glæður ástarelds. 

 

Möndlað með orð - utanbókar púsluspil

       I 

Heyr morgunljóð úr brekku

ég er lítil lind sem tindrar,

í ljósi hvítra daga

og það er öll mín saga.

Tómas Guðmundsson

 

Hverju fá orðin,

öll þessi gisnu net

lyft upp úr tímans þungu

og þytmiklu vöntum.

Hannes Pétursson

 

        II

Limits to Interpretation

The Meanings of Anna Karenina Höf. Vladimir E. Alexandrov, prófessor í slavneskum málum og bókmenntum í Yale háskóla. Útg. The University of Wisconsins Press. 2004 lll

Staðreyndir, staðhæfingar, kontrastar,

skilvirkni, pararellur, praksís

 

            IV

Hvort ráða megir rökum dýrum

þó rofin deili grið kosti;

á djúpu C-i drynur ýtum snjöllum,

daggarhylur tær svo ymur í fjöllum.

JB

Einherjar á Iðavelli

efna í feikna hurðaskelli.

Snarast um gættir snilldar halur,

snefsinn mjög og guði falur.

JB

           V

Karlinn undir klöppunum,

klórar hann sér með löppunum,

baular hann undir bökkunum

og ber sig eftir krökkunum

á kvöldin.

 

            VI

Fagur fiskur í sjó,

dreginn upp á halanum

með rauða kúlu á maganum;

fingur slingur,

vara þína fingur;

vanda, vanda,

gættu þinna handa;

fetta, bretta,

svo skal högg á detta.

 

             VII

Úr Ókindarkvæði.

Það var barn í dalnum,

sem datt ofan í gat,

en þar fyrir neðan

Ókindin sat.

 

            VIII

Arthur Schopenhauer sór fyrir sig og sína; listafólk í kippum. Inngangur að vestrænni heimspeki: Bryan Magee. Gunnar Ragnarsson þýddi Hið íslenska bókmenntafélag 2002 

Svo hallar á

 Ég hallast á bálkinn og horfi

í hrútsaugun skynug og blá.

 

Vísubrot Guðmundar Inga Kristjánssonar bónda og kennara á Kirkjubóli í Bjarnardal í Önundarfirði, V. Ís., úr bókarformála Árna Björnssonar framanvið “ Íslandsferð 1858” eftir Konrad Maurer; frumútgáfa Ferðafélags Íslands 1997. Á bókakápu segir m.a.: “ Konrad Maurer átti mestan þátt allra erlendra manna í sókn og sigrum sjálfstæðisbaráttu okkar á 19. öld, var frumkvöðull og aflvaki vísindalegrar þjóðsagnasöfnunar hér á landi, einn helsti brautryðjandi nútímalegrar rannsóknar á íslenskum fornsögum og jafnframt hinn mikilvirkasti og vandaðasti fræðimaður er nokkru sinni hefur helgað sig íslenskri réttarsögu.”

Að framan sögðu efirfarandi: Skipin liggja hér við sand / þar er á fjöldi karla. Dagur fagur prýðir veröld alla. Blaktir segl um báru ljón, / birnir hlés þá renna. / Vindar þandir voðir og böndin spenna.

 

Úr dúfuleik: Ég skal gefa þér gull í skel, / ég skal gefa þér silki í stél.

 

Ein væn,

lifrauð,

laufgræn

reyniviðarhrísla

stendur í miðjum Vaglaskógi.

 

Ef sumir vissu um suma

það, sem sumir gera við suma,

þegar sumir eru frá, þá væru ekki sumir við suma,

eins og sumir eru við suma,

þegar sumir eru hjá.

 

Þjóðkvæði og stef. Einar Ólafur Sveinsson safnaði saman og gaf út 1974. Fagrar heyrði ég raddirnar.

 

Skalat maður rúnir rista,

nema ráða vel kunni,

það verður mörgum manni,

er of myrkan staf villist;

sák á telgdu tálkni

tíu launstafi ristna,

það hefur laukalindi

langs oftrega fengit.

 

Egill á Borg á Mýrum. 

Back to Nature

The Green and the Real in the Late Reniaiance

Höfundur Robert N. Watson University of Pennsylvania Press 2006 Philadelphia, Pennsylvania 19104-4112

Winner of the Award in Ecocritism for 2007 from Association for the Study of Literature and the Environment and the Elizabeth Dietz Memorial Prize for the best book in early modern studies.

Pensúm; nokkrir bókatitlar

The End of The Bronze Age.

Changes in Warfare and catastrope c.a. 1200 B.C  

Höfundur Robert Drews Princeton University Press

Princeton, New Jersey 1993

 

I Bronsöld er forsögulegt menningarskeið milli steinaldar og járnaldar, þegar einkum var notaður kopar og síðar brons í vopn og verkfæri; hófst í Evrasíu á ólíkum tímum, um 6500 fr.Kr. Talin hefjast á Noðurlöndum um 1800 fr.Kr. Járnöldin var komin vel á  skrið um !200 fr.Kr Sjást þess greinilegra menjar í brunarústum bronsaldarborga umhverfis Miðjarðarhafið og innhöf þess. Brunarústir bronsaldarborga bera þess glöggt vitni út um öll Miðausturlönd, Mesapótamíu, Anatolíu, Kípur, Krít, Sýrland, Egyptaland, Grikkland, Eyjahaf, Svartahaf. Hómerskviður tóna sönginn og eru til vitnis um berskjölduð virki aldarinnar. Sæfarendur vopnaðir nýjustu græjum höfðu vinninginn. 

 

II Mannkynssaga 300-630 eftir Sverri Kristjánsson 

Mál og menning Reykjavík 1966

Prentsmiðjan Hólar h/f

Fall Vestrómverska ríkisins 476 markar upphaf miðalda; (Karlamagnús og Páfinn í Róm við skör Vesturevrópu) Miðöldum lýkur þegar Tyrkir vinna Miklagarð 1453, eða við fund Ameríku !492.

 

III Judith Herrin

Byzantium (395-1453)

The Surprising Life of a Medieval Empire

Princeton University Press

Princeton and Oxforzd 2007 Bysans, Austrómverska ríkið, Mikligarður, þúsundáraríki og gott betur.

Gloppur

  The Legendary Sagas (Fornaldarsögur Norðurlanda).Origins and Development

   Editors:

Annette Lassen

Agnette Ney

 Ármann Jakobsson, University of Iceland Press Reykjavík 2012

 

Páll Jónsson Skálholtsbiskup Nokkrar athuganir á sögu hans og kirkjustjórn Sveinbjörn Rafnsson Ritsafn Sagnfræðistofnunar 33 Reykjavík 1993 Páll Jónsson, Skálholtsbiskup 1155 -1211 og Skjöldungasaga, Bjarni Guðnason magister, Saxo Grammatikus, Snorri í Reykholti; dróttkvæði og fornyrðislag, einslags stoðgrindur sennileika sagnalistarinnar, konungasagna, fornaldarsagna Norðurlanda, Íslendingasagna.

Úr Endurminningum Sveins Björnssonar, fyrsta forseta lýðveldisins.

Reyndir sjómenn, bændur og aðrir með athyglisgáfu sjá og skilja margt, sem sýnist réttar en útreikningur og mælingar þeirra, sem hafa lært. Og þó vil ég sízt gera lítið úr lærdómi og þekkingu.

 

     Sjálfsagðir hlutir. Ritgerðir. Helgafell 1946 Halldór Kiljan Laxness

      Myndlist okkar forn og ný. Brot 

 Útsaumur forn, sem oft er í verkan sinni ógreinanlegur frá málaralist, er enn varðveittur hér, en þó eru merkustu sýnishorn þessarar tegundar íslenskrar myndlistar ekki leingur hér á landi, heldur geymd í útlendum söfnum, þar á meðal í Lundúnum, Kaupmannahöfn og Stokkhólmi. Helstar minjar málaralistar, sem kölluð er lýsingar, illluminasjónir og smám, miniature. Ennfremur nokkuð af teikningum og bækur með dráttlist. Myndlikst þessi er hinsvegar svo hástæð, að hún bendir á lángar og fastar erfðir, auk órofa sambands við erlenda listmenningu. Því miður hefur málaralist fornhandrita okkar ekki verið rannsökuð nægilega af fróðum mönnu; franskir málarar, sem hafa skoðað þessi gömlu verk okkar, telja myndirnar búa yfir ákveðinni fíngerðri hrynjandi í línu, sem sé íslensk séreign, auk sérstakrar einföldunar og samþjöppunar í tjáningu; sama einkenni benda sérfræðingar saumalistar á í fornum íslenskum útsaumi. Nokkrir fræðimenn benda á ákveðin form í fornlist okkar, einkum dýraform, sem séu óþekt í samtímalist rómanskri og gotneskri af þessu tagi og telja ættuð úr innlendri norrænni geymd. Að vísu standa handritamálverk okkar sjaldnast jafnhátt enskri og franskri list af þessu tagi frá tímanum fyrir Endurfæðinguna (renaissance), en þau eru grein af sama alþjóðlegum stofni og öll hámenning þeirra tíma. Afturámóti hikar jafn varfærinn fræðimaður og Halldór Hermannsson ekki við að láta þá skoðun í ljós, að íslensk málaralist hafi, samkvæmt þeim vitnisburði, sem hún gefur um sig í lýsingu og smámynd, staðist hærra á Íslandi frá 13. öld til 15. aldar en annarsstaðar á Norðurlöndum, enda hefur aldrei staðið meiri auður bak við listsköpun hér á landi en á þeim tíma. Þegar líður á 15.öld tekur að kenna þreytumerkja í íslenskri málaralist og formið verður grófara.

Fagrar heyrði ég raddirnar. EÓL tók saman.

  1974 Lókal glóbalt, skírskotanir.

Rýkur á Krossi, rýkur á Á,

rýkur í Frakkanesi, 

Reyninesi rýkur á,

rýkur á Melum og Ballará.

Bæjarheiti af Skarðsströnd.

 

Við elda sátu töfratröll,

tekin voru að sjóða,

menguð átu merarföll,

með ólátum höfðu sköll.

 

Lundakirkja (farin af um 1400)

Lundakirkja og besta bú,

berst í vatnaróti,

Hvar er sóknin hennar nú

hulin urð og grjóti. 

 

Páll biskup Jónsson, Skálholtsbiskup nær aldamótum 1200, og Skálhyltingar, Marggrét oddhaga og Þorsteinn skrínissmiður,tabúlusmiður. Og angló -normanskur stíll.; bein til smíða rostungstennur. Gleðileg jól. 

Hverju fá orðin ...

Hverju fá orðin, öll þessi gisnu net lyft upp úr tímans þungu þytmiklu vötnum.

(Hannes Pétursson)

Það var á dögum Haralds konungs hins hárfagra, Hálfdánar sonar hins svarta, Guðröðar sonar veiðikonungs, Hálfdánar sonar hins milda og hins matarilla, Eystein sonar frets, Ólafs sonar trételgju Svíakonungs at sá maður kom skip sínu til Íslands í Breiðdal er Hallfreður hét. Það er fyrir neðan Fljótdalshérað. Upphaf Hrafnkelssögu.

Hrossakjöt og hráan grút

hefur hann sér til matar

Þannig lifir hann árið út

Ásmundur í Rembihnút.

Af skömm er óðs æði

 Núþálegar sagnir: kunna,eiga, mega, knega, unna, muna, munu, skulu, þurfa, vita, vilja.

Sakir dársskapar sem út lak á Nesi við Seltjörn á upplýsingaöld

Hæðnismanna hungruð görn

hygst að svelgja cunctum (latína: alla skapaða hluti)

Sorfin Grótta Sels við tjörn

svei því attan punctum.

 

Höf. vísu, Benedikt Gröndal eldri. JB fiktaði við seinni helming vísunnar.

Mix

  I Norðan af Foldu í Noregi liggur Naumudalur. Þar er bærinn Hrafnista. Ættleggur Sturlunga og Oddaverja er þangað rakinn. Upp Naumudal í norður, má líta tröllabotna Hálogalands. Tröllablóð rennur í þessum ættum. Úlfur óargi, Hallbjörn hálftröll. Hallbera.

II Útsær. Þú bregður stórum svip yfir dálítið hverfi
þar lendingabáran kveðst á við strenginn í ánni.
(Einar Ben.)

III Fyrstu ummerki um járnaða hesta á Íslandi:
Sumir báru silki og skrúð
sópuðu öllu úr kaupmannsbúð
aðrir gengu á hákarlshúð
og héldu á beining sinni
Eldurinn undan hófum hraut
þá hofmannsliðið reið á braut
mál er að linni.

IV Þeir munu lýðir löndum ráða
er útskaga áður byggðu.

Úr Darraðarljóðum, Kormlaðar marggiftu, suður á Írlandi.

 

Vensl, saumur, lína, litur, tónar, stef

  Eru í hrauni Ögmundar ótalmargir þröskuldar / gjótur bæði og grjótgarðar / glamra þar við skeifurnar, Liggur þú þar Ingjaldur einn í læstum skála / er nú sá kominn sem geldur köppum kóngsins harðan mála.
Jón Smyrill Árnason Grænlendingabiskup kom í Holtsós fyrir sunnan land á Íslandi í lok 12. aldar, við upphaf þeirrar 13. Hann hafði meðferðis m.a. útskorinn bagal úr dýrabeini. Páll Jónson Skálholtsbiskup kom, ásamt baglinum góða í leitrnar við fornleifauppgröft í Skálholti á 6. tugi aldarinnar sem leið. Báðir biskuparnir, Oddaverjinn Páll og Jón Smyrill létu gera kirknatal heima í sínum sóknum.
Saxi hinn málspaki (Saxo Grammatíkus), höfundur Danasögu (Gesta Danorum) var gestgjafi Páls biskups á Danaláði. Saxi getur Páls Jónssonar í skrifum sínum sem afburða heimildarmanns um fornaldarsögu Norðurlanda og skyld efni.
Og þá segir skýrum stöfum á góðum stað:

Gakktu í lækinn góðurinn,
gerir það biskups hesturinn.
Saumur, lína, litur, stafur, stef.

Gripið niður

  Gripið niður í Sjálfsagðir hlutir, greinasafni Haldórs Laxness útg. 1946

„Maxim Gorki gerði mikinn mun á borgarastéttinni eins og hún birtist á uppgangsskeiði sínu.”

„Fasisminn er afkvæmi hinnar borgaralegu menningar á upplausnarstigi og rotnunar.”

Leitið og þér munið finna, knýið á og fyrir yður mun upplokið verða o.svo.fr.

Á döfinni

  Hver er mín töf, mín dægradvöl í heimi prímsigndra helgra dóma heiðins dánumanns hinna norrænu slóða, sem veit fyrir ragnarrök, en kýs fremur skjól goðmagna hins opna markaðar. Lætur viðsjár hvína á þöndum streng í viðsjálum heimi nándar og ráðabruggs.
Hver er mín töf? Hver er þegar á reynir geta mannsins til samhæfðra heillaspora? (Í átt til upplýsts sósíalisma líkt og forðum, lenínísks, fasísks, anarko-syndikal, samtkaheitin eru fleiri. Kynin kveðast á í blindsóló). Dagvinna skal vera skattstofn launamannsins er hallkvæm tillaga hversdagsmanns.
Kristinn mannskilningur bræður og systur er kenning kristinna gilda og segir bert sína sögu. Ver manninn vonbrigðum og stælir til djarfari sýnar, þegar sumir geipa og gapa yfir stílfærðu flúri státinna fjölmiðlunga líðandi stundar.
Skáldamjöðurinn var bruggaður bæði af slefa og blóði, blandaður hunangi. Bölverkur komst yfir mjöðinn og gaf ásum og ásynjum með sér. Skáldfíflahluturinn féll öllum til sem hafa vildu á indógermönsku arfsagnasvæði. Gerast æ fleiri nærgöngulir um skertan hlut, en blóðsollið hjartað ræður, upphefur, styrkir og stælir bræður mína og systur.
Dægradvöl er dægrastytting, dagmálaglenna, flennibirta í dagmálastað og veit á óþurrk síðdegis. Loki var Fárbautason, oftar kenndur í móðurlegg, Laufeyjarson, kurfur, líkt og andremma Stalíns, Bjartur í Sumarhúsum, heimafólki í New York nákunnugur. Reykti Stalín kallinn annars ekki Edgeworth?
Duas tantum res anxius optat, panem et circensis - Tvennt er það sem fjöldinn ásælist mest, brauð og leikir.

Þveit

  Ótt og títt eru goðmögn tímans spunnin. T.a.m. holróma niðurhal. Með atfylgi fjölmiðla eru griðlönd rudd. Dýrð glæpsins er öllum föl. Allt fær að dankast, í nafni Visnu ýmist sitjandi á lótus eða fljúgandi á össu um heiðhvolfið nú eða ríðandi sæormi á öldu sjávarins, Brama, Siva. Í nafni frelsis og mannréttinda er myntin slegin; frelsi undan hruni svo að dæmi sé tekið, frelsi til kynleiðréttinga svo eitt nýnæmið sé nefnt. Að lifa lífinu í fullri gnægð en ekki í útþynntu lapi slævðrar veru í ýktu samspili við bergmál sitt og spegilmynd. Viðspyrna á berangri hvunndags uppundir klettum nálægrar fjallshlíðar neðan undir syllu, hvar „styrmir hreggi úr steinnösum tinda tiginna, uns geisli fránn gullnum sporum snæjó snöggan knýr.” (Þorsteinn Valdimarsson)
Kúrir nú krummi í heimkynnum sínum með hausinn undir væng og dreymir gosa og jóker úr spilastokknum, harrabaninn. Snemmendis í lífi ung drengs sigldi prins Valiant undir strandlengju Þokueyjar þar sem brennandi ekki vor slokknar loks á strönd eilífðar þinnar. (Baudelaire)

 

Heimspekispjall

 

   Hvað merkja hugtökin hugboð, hugdetta og hugmynd?  Ég lét mér detta í hug, er oft viðkvæði fólks.  Er hugmynd hugdetta, sem undið hefur upp á sig;   útreiknaðar aðstæður, áætlun eða ferli, skipulag, prógram.  Að gera sér hugmyndir, misháar, um sjálfan sig og heiminn, mynda veruleikatengsl. Við hvað reyna snauðir og hugmyndaríkir sig helst?  Setja sér hluti fyrir sjónir!  Þýska hugmyndafræðin þeirra Kants, Fichtes og Hegels varð ævilöng glíma þeirra Marx og Engels, flokksræði  Leníns og Hitlers tók við.  Hugboð er grunur, innsæi samkvæmt Íslenskri samheitaorðabók.

   Möguleikar og hugmyndir eru verkferlar nútímans, og ná bæði svo dæmi sé tekið yfir úranvinnslu á Grænlandi og í Mongólíu.  Úran er veruleiki í heimi hér, hugboðin og hugdetturnar líka.  Suma býður sitthvað í grun og hafa hugboð um eitt og annað.  En margur tekur þó öllu sem að höndum ber, sem hverju öðru hundsbiti. Í upphafi skal endirinn  skoða, sbr. seminörin öll, sem kommúnistar héldu á nýliðinni öld.  Rússar fangelsuðu og aflífuðu fleiri Gyðinga en Nasistar á fjórða áratug 20. aldar.  Hugmyndir og hugboð eiga vissa samleið. Það er niðurstaða mín að loknu  þessa stutta spjalls.  Afstraktsjónir, analýsur og tölvulíkön oft ónýtt þing.