Skyssudrög

   Betra er að hafa hjá sér einhvern njóla til að sjá í gegnum fingur við sig. Á latínu. Tilfinningaleg vanhöld og krakkinn, vanlíðan, í velsæld! Haltu þér föðurbetrungur og femínistaskjáta við lyfseðilsskylda skammta. Vertu opin(n), þér til fróunar, öðrum til ánægju, hvort heldur með eða án móðurlífs. Stærilát(ur) í óhaminni mannréttindabaráttu öðrum að útgjaldalausu og af fordæmalausri sköpunarþrá. Samanslunginn vegvísalaus hegðunarvandi og rítalín. Yfirburðavald skáldsögunnar yfir sjálfi skáldsins er auðsær fengur. Humanitas. Menn keppast ekki við að verða sér að athlægi utan að láta ginnast af viðhlæjendum vina. Líbídó skírlogar á ofnu skari í útbrunnum skógi og herskáir nágrannar og friðarsinnar mæna hverjir aðra út yfir kulnuð rjóður skógarbotnsins. Sofandi risar, emjandi naut í lausu bandi. Hafi viskugaldur evrópsku skáldsögunnar jafnan vald yfir þér og þínum. Skáldið, skaparinn á nútímavísu, skákogmát. Og vel má greina enduróm af hlátri Guðs Kundera, hlátri óperudraugsins segðu aðrir, rödd höfundarins, sé vel að gáð.
Láttu orkuna ekki yfirbuga þig. Láttu þá hafa það fútúristi. Skelltu þér í þína heimsstyrjöld gegn þrástagi kitsins, lógóanna, gegn ánægjuhrollinum og heimskunni, sem sífellt tekur framförum, heldur vel í við tækni-og vísindaframfarir, e.t.v gott betur. Gegn hugsunarlausri og áreynslulítilli vanahugsun, makræði, húmorleysi og fíflsku. Nýja vinkla, ný sjónarhorn, önnur viðmið. Aachen, Kiev, Brandenburg og Moskva, París, Medína, Peking, Delí, London og Pétursborg í tíma og rými. Ófyrirleitni: án iðrunar og yfirbótar.
Láttu vera að snuðra í kringum það, sem ekkert er. Helförin fór fyrst af stað svo um munaði þegar “skipulagt undanhald” af austurvígsyöðvunum tók að síga áleiðis undan sínum eigin þunga. Lágkúru. Búðu til þín sjónarhorn. Skapaðu. Úr skötulíki pétursskip. Hafstu að.
Seldu þig skuldbindingalaust, strjúktu á þér belginn. Jákvæði í annarra garði. Skattstofur eru keisaralegar stofnanir. Og sumar af húsi Davíðs. Aflaðu, deildu. Vertu til vinstri í pólitík. Be a real socialist.
Brostu, húsbóndinn afþreyingarjaxl. Herjaðu á meyjarblómann. Með hnúajárnum og aðgerðarhníf. Einhver gæti svipt sig gærunni, gleymt að steypa sér í skuldafenið. Gortaðu þig af einhverju, þó ekki væri að öðru en vinnukonugripum tæknialdar. Stikaðu út þína spildu á einskismannslandi í nánd við alþjóðaflugvöll, metró. Sól hnígur til viðar í bakgarði metropolis. Réttur hins sterka, ótvíræður, massans, óspilltur á við og dreif, beintengdur hljómbotni upphafshvolsins, utanhalt í landnámi þínu. Aftengdir ímynduðum og heillandi heimi evrópsku skáldsögunnar, sem sýnir hverjum og einum jafnt virðingu, nærgætni og skilning.
Byrja skal á því, sem byrjað var á, og halda ber sér við það, sem á eftir fer. Í trausti þrælrótarlegra hugmyndafræða. Ófreskur raunveruleikinn verður vart bitinn úr nálinni, þótt bölvandi blótneyti emji á fornyrtri mellu í tröllafansi. Í hvaða hroða sem er má eygja í kristilegi ljósi alltumlykjandi birtu, lifandi glætu. Látið móðinn mása allir skrattakollar, skíseyði og mæðugrey. Þröng mun fyrir dyrum dánumanna, þeirra í Iron Maiden, Járnfrúnni, í Ameríkunum báðum. Úr allri þvögunni heyrist jú hnuss. Fátæklingahyski með vasapening í hrúgöldum, uppljómað á kóki, á luntalegri tónasamkomu Járnfrúarinnar, hampar þar sínum örþrifaráðum einum rómi í biðsal fjölmiðlunar, hraðfleygrar stundar, mitt í Hrunadansi og Jörvagleði. Upp í skriftastólinn. Heima.  

Höfuðskepnur góðs og ills

   Á hárfínu bili róggirni og gagnrýnar hugsunar

Séra Páll skáldi Jónsson f. 1779 var einhverju sinni staddur hjá Magnúsi Stephenssen konferensráði, sem þá bjó á Leirá. Þeir voru ágætir vinir. Settust þeir við skál og ræddu margt. Barst þá í tal hjá þeim hvort nokkur djöfull væri til. Hélt Magnús því fram, að hann væri ekki til, en Páll hinu gagnstæða- og harnaði skjótt ræða þeirra. Færði Magnús skýr rök fyrir máli sínu og þótti Páli loks heldur halla á sig. Hann stóð upp, kvaddi sér hljóðs og mælti af munni fram:
Ég er nú kominn á þá trú,
allar sem líkur sanna,
að enginn sé djöfull utan þú,
óvinur Guðs og manna.
Þú leiðir menn á lasta veg
og lífs af brautu spennir
og klæki kennir.
Ályktun þessa þar af dreg:
Að þú í Helvíti brennir.
(Skrudda II Ragnar Ástþórsson skráði.)
Magnúsi hnykkti nokkuð við þetta sem von er. Þó breytti þessi rimma í engu vináttu þeirra, þó allsnörp væri. Páll átti dóttur, Guðrúnu, sem líka var skáldmælt. Þau áttu sammerkt, að bæði þóttu illskæld. Nær væri mörgum að halda, að þeir félagarnir, skáldið og konferensráðið, hafi aldrei orðið fyllilega samir eftir þennan fund. Nægir að vísa til áhrifa hugmyndafræða, sem við tóku af fastmótaðri trúarsetningu um gott og illt. Enn erum við á okkar tímum efasemda, eftir hrun hugmyndafræðinnar, fall Sofétríkjanna og íslensku bankanna, stödd á hárfínu bili róggirni, stundum rætinnar og skemmtilega marklausrar, og hins vegar spurular og oft gagnrýnar hugsunar.

Heiman og heim

 
Tæknikratar og velmeinandi gæðablóð, skipulagðar sveitir fagitjóta og ignoranta, rustar og rustamenni, lýðræðisvinirnir vítt og breytt, heiman og heima. Saint Simon, Immanuel Kant og gæðakonan góða í Óhræsi Jónasar, rjúpa, valur og kind. Og við, friðarsinnuð, laissez faire og allt. Herra Ólafur! Metnaður og fóstureyðingar fara saman. Menntun og menning á að skipta máli. Það er nóg leikskólapláss og kvenfólk á pillunni, allt á vinnumarkaði, Schengens, vaðandi í undirboðum, a.m.k. hvað verkafólk varðar. Kynhverfir í hjónaband! Ungviði uppnumið í tækjasalnum. Gamalt fólk með vasapening. Síkópatar á sínum stað.
Í Rússlandi 1917 var öreigalverkaýðurinn, metafísískt apparat vísindalegs sósíalisma og bolsa, um þrjár milljónir í landinu, en landsmenn 170 milljónir. Febrúarbyltingin 1917 hljóp af stað þegar varðmenn keisarans, óbreyttir bændur allir sem einn neituðu að hleypa af skoti á mannfjöldann framan við Vetrarhöllina. Ludendorff og þýska herstjórnin smyglaði Lenín í hasti í innsigluðum lestarvagni, klyfjaðum gulli, frá Sviss yfir til Svíþjóðar og þaðan til Finnlands. Einræðisflokksræði var þá strax hugmynd á koppi. Á eftir fór október byltingin, friðarsamningar í við Þjóðverja í skæðum inflúensufaraldri, ein afleiðing styrjaldarinnar 1914-1918, síðan stríðskommúnisminn og hungursneyðir, Nep, iðn-og samyrkjuvæðing, hreinsanir og sigur bolsa á sósíalískum félagsbræðrum, fasistum í seinni heimsstyrjöldinni, og loks hrun 1991. Og vituð ér enn, eða hvað?

Mannvist og vellystingar

  Hollywoodleikarar og ginningarfól úreltandi nútíma sjónlista
neðst á lista, aftast í röðinni; allir um stund með bros á vör!

Óskir og vilji og frelsi, tilraunir, talnabenda, statistik og reikniskúnstir. Sköpun, miðja í jaðrinum, lögmál, brygð. Fallít benda af laissez-faire, laissez-passér Friedrichs Hayeks og Miltons Friedmans. Kroppinbakar vísindalegs sósíalisma, Bakunin, Marx, Lasalle, Moses Hess, Alexander Herzen. Mennsk vitund og tilfinningalíf, jafngildi og fyllilega sambærilegt hvaða náttúrufyrirbæri sem er, óðum fjallalæk, á, hvaða kirtla- og vöðvakerfi náttúrunnar sem er, dínamó - innanmál strangvísindalegrar efnishyggju holdi klætt. Fróandi! Að öðru leyti allsendis óbundið. Samkvæmt játningu, hinn altæki og endanlegi sannleikur, viðaukinn hugmyndafræði hins ómögulega og mögulega. Hubris, fróun, uppfinning, staða mannsins, þjálfuð færni.
Hver eru og voru skúrgoð og goðmögn og þá vættur annars fallít talnabendu, hugmyndafræða og reikniskúnsta? Áar Pyþagórasar eða einn réttur og sléttur Helleni, heimshornasirkill, núllið eitt og stakt, kotra, spil? Leiftur og logi gyðis eða gyðju vaggandi í lendum, blikandi auga í skvaldrinu öðru hvoru megin við lágnættið. Eykt á kufli bláum, þá nær miðmundarbili, kollektíf óvissa, statistísk, spár, vilji, gnægð, illska, skortur, gæska, lýðræði. „Þykir mér, sem oss muni verr duga heimskra manna ráð er þau koma fleiri saman.” Ólafur pá.
Svei, svei. Vei, vei. Sei, sei jú, mikil ósköp. Önugheit og hálfkæringur, vanþóknun, hótfyndni, upp úr þurru, þurradramb. Hverjir voru Johann Friedrich Hamann, Immanuel Kant, Johann Gottfried Herder, Guiseppi Verdi? Sjá Against the Current - Essays in the History of Ideas. Pimlico. An imprint of Random House 1997, höf. Isaiah Berlin. Eartha Mae Kitt, Lennon, sopinn seyður.
Hvað er menning og nútímalistir vítt um kring? Sitt hvað? Verk og óunnin verk, ófullunnið verk, unnin verk? Ruglandi í stíl og formi, sljóvgun, sefjun, viðpyrna, angist, lull, líðandin skaðræðisháski í blúndubandi, blúndustéli á floti undan straumi, í iðukasti og útmældri röst. 

Munu systrungar sifjum spilla

   Úr hvaða vilpu skríða þau, sem nú um stundir mest flíka ríkjandi tíðaranda, í auglýsinga og áróðursskyni, sjálfum sér sjálfsagt og og öðru jafn menningartengdu að meinalausulausu?
„Kynleiðréttingar á óhörnuðu unglingsfólki” takið eftir, er enn einn menningarviðaukinn af þessum sama toga. Ætli sé í kortum Alþingis að setja, líkt og um staðgöngumæður, lög um staðgönguþegna staðgöngumóðurinnar ríkisins? Strandmenning nær yfir apótekið á staðnum, sólarlandareisur, stál og hnífa, m.a.. Skal óverjandi forsjá, forsjárhyggja fullorðinna yfir óhörnuðu ungviði, sem ekki á afturkvæmt úr klóm hervæddra siðblindingja, sikópata, steingelt? Akademískir borgarar, sjálfir seiðskrattarnir, hvorutveggja hamurinn og potthaldið í grýtunni góðu? Hneigð þessa vörsluliðs má sjálfsagt að hluta rekja til hermangsins á öldinni leið og lýsti sér m.a. í fíkinni fégirni vinnusvikum, lúpuskap. Hefur a.m.k. allar götur síðan safnað mönnum þyt í nasir á stífðum væng sljórra fíflskuláta, uppmagnað í góli og graðkandi hömluleysi. Heldur máttleysislegt samtak úrsérgenginna staðalímyndarsmiða, en án botnloka.
Arkaískir særingameistarar, vel sýldir, hryllingstöfrar rotvarðra grænjaxla vel ætra gæludýra á verkjalyfjum úr sollinum sæta, Hollywood, rokk og gól. Netið áreitið allt um kring. Yfirgnæfir tóma maga. Andlega bugaðir og berskjaldaðir í hverju skoti, ærðir af áreitum, linnulausum vaðli. Þeim er þögnin verst. Íslensk kennileiti og ljóðheimur uppgufuð fortíð. Ekkert til að styðjast við annað en dirfskumót stæltrar drottnunargirni.
Hverju sætir að ríkisstarfsmenn á ríkisfjölmiðlinum skuli oftar telja henta að kalla ríki Bandaríkjanna fylki? Eru nógir til að ala á því leynt og ljóst, að við Íslendingar séum e.t.v. efnilegri en ríki fylkjabandalags, sem eitt af ríkjum ríkjabandalagsins? Herra Ólafur!
Það nýjasta nýja er, að fleiri og fleiri reynast illa læsir eða ólæsir, líkt og gerist hjá þeim grönnum, sem við upp til hópa mælum okkur mest saman við og viljum helst líkjast. Seljið ykkur gauðin mín, helst með tapi, eða makið krókinn. Gildir einu. Hefur sá nóg sem nægja lætur.

Úr minniskompu

Freyja og Óður eru hjón, óttalega mikil flón; dætur þeirra Hnoss og Gersemi, á la stirnd átrúnaðargoð nútímans. Óður er einn af Ásunum. Svaðilfari, púlshestur, gat við Loka Sleipni áttfættan færileik. Skaði og Njörður eru foreldrar sjálfrar Vanadísarinnar, Freyju, auk þess tengdaforeldrar þursamærinnar Gerðar Gymisdóttur. Goðin, regin öll, eru ýmist af ætt Ása eða Vana. Vanir eru frjósemisgoð, landbúnaðarvættir, e.t.v. ættuð úr jötunsteinamenningu grárrar forneskju. Iðunn er ásynja. Ása-Þór og Óðinn riðu hvorugur við einteyming fram til Ragnaraka. Garmur geyr fyrir Gnipahelli.
Þeir tveir, Heimdallur og Jón Magnússon Ósmann, sem orti líka vísur á Furðuströnd Héraðsvatna í Skagafirði, gætu vel talist félagsbræður, ásamt Klaufa frá Klaufabrekku í Svarfaðadal, og segir frá í Svarfdælu. Jón Ósmann orti:

Stendur hissa og hljóð mín önd
hrafnar og rissur (hryssur) krunka.
Fjallgrimm vissa á Furðuströnd
fallega pissar Brúnka (pyttlan)

Dionysus og Bakkynjur ríða ákaflega við einteyming undir hljóðpípuleik meyjaskara, femínista, utan hliða Delfí. Narsissus og Ekkó eru fvífarar. Appoló Ólympsgoð reytir hár sitt ógnvekjandi, með eldglæringum; leikur á lýru upphimna smjásjárlausra og sómakærra á jörðinne. Hundspott spræna í kross fyrir Gnipahelli. Fenrisútfur rennur á Tý, höfuðvanagoðið, í sjálfum reginrökum Tíva.
Hverju hvíslaði Óðinn í eyru Baldurs? Grímur Thomssen, sá lúterski rómantíker gat sér þess til, armæðulaust, í hópi vegtyllulausra búktalara á landi hér: Kristur í barbaríið. Hann hafði Sögu sér til fulltingis. Saga er verndargyðja, ásynja. Saga er jafnt atburðir, sem gerast í veruleikanum, og frásagnir af þeim, heimildir, sumar skráðar og margslags. Og tala skýru máli. Þær má elta í ógöngur. Lögmál hreyfir jafnt við ungbarni í jötu og sandkorni á strönd. Þeirra erinda leitum vér, jafn burðug og raun ber vitni; leitum í besta falli fyrirgefningar, nú, eða látum ógert. Stærum okkur og stælum.

13.7 miljarðar ára

   Alheimurinn er talinn nær 13.7 miljarða ára gamall. Líf á jörinni kviknaði fyrir a.m.k. 3.7 miljörðum ára. Alls ekki er óliíklegt að nútímafrumur beri enn ýmis merki hinnar fyrstu eiginlegu frumu og síðustu forvera hennar í frumsúpunni. Voru efnaskipti undanfari erfðaefnis í upprunasögu lífsins! Tilkoma kjarnasýrukeðja á frumjörð nálgast kraftaverk RNA, hvati efnahvarfa, prótímsmíða, DNA minnissameind. Ensím. Gjáin milli lifandi og lífvana er dýpri en svo, að hægt sé með góðu móti að gera sér annað eins í hugarlund.
Kollekta, söngur, strengleikar, gleði.
Amónósýrur, metan, vetni, vatnsgufur, eldingar, hitapollar, m.a. í fjöruborði, lífrænar sameindir, útfjólubláir geislar, blóðrauðagen, alfa, beta, vélvirkni efnaferla, stökkbreytingar, þróun, líf. Þá slímáll vítt um sæinn svamm, og hryggdýr, fiskar, uns sum skriðu á land upp, í grasgarðinn, efldust, stigu upp úr óminni til meðvitundar um heim og geim.

Skepnan öll er skyld að falla
skapari minn, fyrir ásjón þinni.

Lilja, Eysteins munks Ásgrímssonar.
Ave María, gratia plena, dominus tecum; og lausnarinn sæti, Dominus noster, jafnt í skorti sem fullri gnægð. Amen!
Varðar mest til allra orða
undirstaðan sé réttleg fundin,
eigi glögg þó edduregla
undan hljóti að víkja stundum.
Lilja.
Talið er að síðasti sameiginlegi forfaðir manna og simpansa hafi verið uppi fyrir 4.6 til 6.2 miljónum ára og að 6.2 til 8.4 miljón ár séu síðan við skildum við górillurnar. Vagga mannkyns er álitin vera Olduvai-gljúfrið á Serengeti -sléttunni í Tansaníu. Homo erectus er frændi en ekki forfaðir homo sapiens. H. sapiens er eina eftirlifandi manntegundin.
Síðustu leifar Neanderdalsmanna er 30 þúsund ára gamlar. Þeir höfðu stærri heila en við. E.t.v. er skorti á mótstöðu gegn alvarlegu inflúensuafbrigði um að kenna að þeir dóu út. Eter, loft,vatn, jörð, steinefni, myglusveppir, fléttur, jurtir, runnar, tré, viðkvæmar plöntur, smáhveljur, ormar, skordýr, skelfiskar, sniglar, eðlur, sæsnákar, álar, fiskar, flugfiskar, sjófuglar, fuglar, strútur, leðurblökur, spendýr, apar, menn.

Sjá Arfleifð Darwins. Hið íslenska bókmenntafélag. 2010

Skyndibiti og kynlíf

  Hver er eða var líkamsskilningur fólks í sjálfsþurftinni, sem umgekkst sláturdýr heima hjá sér af viðhlítandi virðingu líkt og aðra í fjölskyldunni? Kynlíf án getnaðarvarna merkir hvað, tíðari getnað, fleiri munna til að fæða; er nánast háð beitarþoli. Til hafa verið samfélög, t.d. hjá Grikkjum goðsagnatímans, sem umbar animalisma, bestalitet, sódómí, barnaútburð. Íbúar gettóa í Ameríku vissu allir á dögum Vonneguts hvað átt var við, þegar sláturreitir voru nefndir á nafn: ástarhreiður skyndibitakynlífs. Slátrun og kynlíf er hvortveggja tilfinningþrungið basl.
Halda núlifandi kynslóðir pottþéttra getnaðarvarna, að konur séu klónaðir sódóstrákar, þó fullkomnari kynlífsviðföng en alvöru sódómítar, sem í neyð sinni þurfa sakir fjöllyndis síns að nota bleyjur á hnefanum, annars missi þeir gumsið aftanvert í brók við það eitt að leysa vind. Homo homoini lupus.
Fornleifauppgröftur frá hellenskum tíma á Egyptalandi hefur svift hulunni af ókjörum ungbarnalíka á öskuhaugum þeirra daga. Útburður ungbarna hefur í öðrum sið verið fordæmdur. Einstaklingurinn var helgaður með kristni, en ekki fyrst með tilkomu almennrar peningaeignar síðari tíma. Húmanistinn berstrípaður á mátt sinn og megin! Sjálfsvirðing manneskjunnar er bundin virðingu fyrir allri skepnu, líka sláturdýrum í deyð sinni eða á kynlífsfundi og þeirri staðreynd, að kynlífið er bundið æxlun og viðgangi lífs og lífríkis. Og masandi menntamenn einir sér teljast sömuleiðis skepna jarðar.

Styrmir hreggi
úr steinnösum
tinda tiginna
þá geisli fránn
gullnum sporum
snæjó snöggan knýr.
Þorsteinn Valdimarsson (!918-1977) 

Hvað rúmar ekki rýmið?

  Hver er hún þessi kona barnlaus á túr e.t.v. og ekki bomm, höndlar klink, gengur á hákarlshúð í rými, sem eitt sinn var sláturhús en ekki lengur en rúmar innsetningar, ekki slátrara og bruggara. Börnin ófædd, aldagömul mæna ofan af reisulegum húsmænum. Fær hún sér ekki jónu, alveg mega; sópið borðin! Snæddi vart undan sér lífmassann, alla meinsemd slóttugs heims öðruvísi en buguð. Úti undir vegg blaktir í stráum, kiðin kiða kið. Í þögninni innifyrir er þagað þunnu hljóði: slefað af hrifningu! Fjarvera þess, sem sköpum skiptir hulin upplifunum, sem enginn megnar sér að skaðlausu að virða að vettugi. Allt talið: rofin sáðrás, hvert sandkorn, hvert strá. Hafa smiðir þumalfingur: liðlétting? Engin má sköpum renna húðflúraður. Kling og bang. Salut.

Í túni Braga

Skáldskapur er ekki eftirlíking ytri raunveruleika, en skuggsjá, þar sem greina má fyrstu drætti í mynd sannleika lifanda lífs. Þekking á eðli skáldskapar telst affarasælust, ef sjá má við margvíslega fáránlegum áhrifum hans. Hafa mætti hugfast, að tilfinningar eru rökvísari oftar en margur hyggur. Á tuttugustu öld urðu skáldskapur og listir hálfgert tilfinningahæli listunnenda. Mikilvægi lista var stórlega upphafið, sem eini möguleiki mannsins til að koma auga á hvað máli skiptir í lífinu. Rökfræðileg raunhyggja og tilvistarstefnan voru helstu tískustefnur.
Hver er munur á sýnd og reynd? Hvað segir atómkenningin, afstæðiskenningin og skammtafræðin um þá munúð? Allt sem fært er að vita! Á guðlausri öld keppast listir við að hylja fjarveru alfa og ómega, skapara heims; ekki undanbragðalaust, íturvaxin með hyenuhöfuð, músa, mótuð í mynd, á gljáfægðu gólfi væddra og skæddra. Listin er sá mesti fræðari, sem um getur, segir Iris Murdoch, miklum mun meiri en keppinautarnir, heimspeki, guðfræði og vísindi.
Vel má vera, að þeim, sem ekkert er heilagt, sé jafnframt meinað að bera virðingu fyrir nokkrum sköpupum hlut sakir hégómagirndar sinnar. Þessir hópa sig á markaði í keppnislið velupplýstra stórlýðræðissinna, en tekst þó vart að bera minnsta blak af náunga sínum, sveipaðir dulu samansplæstrar afstæðishyggju tíðarandans; persónugervingar rúllettunnar. Allt telst jafn merkilegt eða ómerkilegt, blautlegt og flátt, líkt og þá forðum tíð, á dögum löngu horfinnar og stórlega vanmetinnar hátæknimenningar mannvera, vísdómsgeimvera, og hér ríktu á fold. Þessu hyglast margur nettengdur vídeóráparinn til að trúa sér til dulítillar kátínu, huggunar og uppörvunar í amstri og vafstri daganna. Gott og vel. Dylur eða breiðir yfir hvað annað, sem ef til vill svíður undan. Hvar er Hulda, Unnur Bjarklind og harmurinn skapandi lista! Til hvers er sáð, og það strax í leikskóla, og út springur á samkeppnismarkaði, og engin þekkir grið, og fagnaðarlæti eftir því sem næst þolmörkum? 

Angelina

Angelina

Well, it´s always been my nature to take chances
My right hand drawing back while my left hand advances
Where the current is strong and the monkey dances
To the tune of a concertina

Blood dryin´ in my yellow hair as I go from shore to shore
I know what it is that has drawn me to your door
But whatever it could be, makes me think you´ve seen me before
Angelina

Oh, Angelina, oh, Angelina.

His eyes were two slits that would make any snake proud
With a face that any painter would paint as he walked through the crowd
Worshipping a god with the body of a woman well endowed
And a head of a hyena

Do I need your permission to turn the other cheek?
If you can read my mind, why must I speak?
No, I have heard nothing about the man that you seek
Angelina

Oh, Angelina Oh Angelina

In the valley of the giants where the stars and stripes explode
The peaches they were sweet and the milk and honey flow
I was only following instructions when the judge sent me down the road
With your subpoena

When you cease to exist, then who will you blame
I´ve tried my best to love you but I cannot play this game
Your best friend and my worst enemy is one and the same
Angelina

Oh, Angelina. Oh, Angelina

There´s a black Mercedes rollin´ through the combat zone
Your servants are half dead, you´re down to the bone
Tell me, tall men, where would you like to be overthrown
In Jerusalem or Argentina?

She was stolen from her mother when she was three days old
Now her vengeance has been satisfied and her possessions have been sold
He´s surrounded by God´s angels and she´s wearin´ a blindfold
And so are you, Angelin

Oh, Angelina. Oh, Angelina

I see pieces of men marching trying to take heaven by force
I can see the unknown rider, I can see the pale white horse
In God´s truth tell me what you want and you´ll have it of course
Just step into the arena

Beat a path of retreat up them spiral staircases
Pass the tree of smoke, pass the angel with four faces
Begging God for mercy and weepin´ in unholy places
Angelina

Oh, Angelina. Oh, Angelina

Bob Dylan, bootlegs, 3. diskur. Hver er þessi Angelina, femínisti á næstu grösum; persóna í skáldsögu eftir Frank Waters, The man who killed the deer A pueblo Indian story, nýútkomin í íslensku hjá Skruddu.

London Review of books

   Ísraelsmenn og Arabar hafa aldrei frá stofnun Ísraelsríkis 1948, setið saman eina einustu ráðstefnu varðandi samskipti þeirra í milli, með þátttöku menntafólks, (háskólar eru í öllum þessum löndum), rithöfunda og fleiri málsmetandi íbúa svæðisins. Og það þrátt fyrir Camp David- samkomulagið 1979 og sameigilegan vettvang. Aðstæður geta víða ríkt, kenndar við Macciavelli og Realpolitik; læst bit í súru epli ofjarla, offorsi vísindalegrar þekkingar, (hernaðarlist er líka vísindi), staðreynda baráttu fyrir lífi og tilveru. Demónískir svardagar eru þvinguð viðbrögð fólks sem velkist í örbirgð og allsleysi. Þykir heldur efnilegt meðal meintra svarabræðra öreiganna, dekurspilltra og lífsleiðra Vesturlandabúa, hugsanalögreglu jafnt stjórnmálaafla og fjölmiðlaneytenda, rækilega flækt í vændi, fróun og mannréttindamas, sífrandi stöðugt undan kvöðum, Guði, valdi, bakaðir og glóðasteiktir í skapandi hillingu eigin þótta og makræðis, mannauðurinn margfrægði. Köttur út í mýri, setti upp á sér stýri og úti er ævintýri.

Hver hampar sínum skálki

 Nái hofmóður hefndar fram á nánustu kunningjum og vinum nýlátins og landsfrægs brotamanns, mun undanlátssemi við illvilja og hefnd ná undirtökum hjá fjölda manns. Úlseigt og heimanfengið steigurlæti hampa fræknleik sínum og sexapíl. Fellow Americans! Well, he has been sick, you know, and his wife is gonna bring him some chicken soup.

  Snúi gagnrýnin hugsun manna að þeim sjálfum, sem henni mest hampa, munu þá þeir hinir sömu standast snúninginn? Hvað með sjálftekt þeirra, örlæti og sjálfsþurft? Þjálfa þeir með sér hverslags kenndir í rökræðu einni saman, með gagnrýninni hugsun, þá gjörsamlega lausir undan öfund og samanburði, í skjóli sjálfsréttlætingar sinnar og vissu? Mannúðar og lýðræðisblæti sléttmálugra, sem hvorki gefur né þiggur heldur sækir ótrautt sitt meirihlutafylgi í fjölmiðlagarganið og skóla, höfða einungis til blætis síns, sækja sitt með brugðnum bröndum í sturlunar móðu sinnar svæsnu tortryggni, eimaðir í sjálfsréttlætingu vandlætingu og smámunasemi, einfeldingslega trúgjarnir, velmeinandi og spéhræddir og svo drepleiðinlegir að sjálfri lyginni líkist. Alls engum samboðið.

Við rá og reiða / hagsýn húsmóðir

Tilberi þinn, hagsýn húsmóðir,

sollinn handan við horn í endalausum geimi

grillir bráð sína á brekkum dýrahringsins;

erindi þitt ofar öðru misáreiðanlegu

hljómur án orða, slaki hnepptur böndum.

skrattakollar allra skúmaskota út undir bert

  skrattakollar allra skúmaskota út undir bert á nábrókunum seiðskrattar og drísildjöflar harðlífislortar bæði yin og yan útataðir í spanskgrænu og klinki úr gauðrifnum pungskjóðum á gjörsamlega heillum horfnu landi fyrirliggjandi játninga úti á berangri útburðanna sjálfbæru með diplómu upplýsingasamfélagsins undir tungurótum prísað á metaskálum af nánast slefandi fæðingarhálfvitum í gráti og gnístran tanna buldrandi hátt uppi yfir óveðurskýjum að sögn á tvitter og fésbók og enginn biðst afsökunar á með glyrnu í enni og gat í sokk,
gagnsæ grasrót skapandi sjálfbærni fléttufærni fjármálalífsins krosseignatengsl verðtrygging gerilsneyddur veruleiki eimaðir vísindamenn fagurt satt satt fagurt, tætingur stjórnmálaflokka þátttökuábyrgð almennings í bóluhagkerfi, uppdráttarsýki sljóleiki metropolitan berangur, jörð fræ vextir utaní neonbjörtum stjörnugeimnum Jesaja Páll postuli siðameistarinn Sókrates múraður á varamannabekk fjallræðan Virgill yndisþokki hind á fjalli refur í varpi dýrðin dýrðin á DVD í herbúðum VG.

Artífartí

  masókistar, sadó, með verk, á sýningu, baksviðs, skapandi, nakinn veruleika í arnsúg, innfjálgur barnaskapur, án eftirsjár, útrás allt hvað af tekur, líkindi, trú, geta, vissa, án máltilfinningar, játninga, málkenndar, án aflausnar, án iðrunar, yfirbótar, hafandi nánd, nærveru, virt að jöfnu við frjálsa tjáningu brýnustu þarfa, þarfagreint, gerir heiminn frjálsari, betri þeim, sem best betrumbætur allar þekkja, leita, finna, spenntir á svikráðum við valdið, sem gjörþekkir þá, speglar, svífandi á bólgnu skýi á vinstri vængnum upp til hægri eða öfugt, Chicago-strákarnir, Marx Lenínistarnir, femínistarnir, haltir fasistar og fundamentalistar í háloftin, ofar veðurhvolfsins, aktífistar, pólitískir reiknimeistarar óskalistanna, í hugsjónaham líkt og fjandinn sjálfur, indigneraðir dissidentar og grenjandi óðir, fjandinn öfundar þá ekki heldur öfunda þeir fjandann, og allt eftir því þarfagreint, með allt niðrum sig og gengið örna sinna, en allir skulu upp með sér, ofbeldi munntamt og mannréttindi tiktúrulaus óþekkt í ofbeldislausum heimi hrotta, sem hrylla sig yfir langlokuvaðlinum sem stýra mun örugglega, fái fjöldinn mestu lýðræðisvinanna völdin og allt legst jafn lágt og lægra en blautt hráskinn, kýldur lifrakútmagi efst á klöpp. Það segir Dýrfjörð a.m.k., eðalkrati.

Metafísískur hörgull

   Veldur fullkominn skortur á frumspekilegri undirstöðu vísindalegrar skynsemi,(efnishyggju vesturlanda), pólitískum aktífistum á borð við femínista eða Chicago- skólans í hagfræði, hugmyndafræðingum af öllu tagi, hausverk, sem ráða má að sögn bót á með pillu! Réttur og vald til að móta, deila og drottna algerlega, í krafti yfirburða í samskiptum manns og náttúru. Kjarnorkuúrgangur á haugi í kosmísku samhengi elur þeim vissu án minnstu truflunar, dauðra fóstra, efnahagsbóla, marklítilla afgangsstærða hinna framsæknu, eldkláru, listelsku, velmenntuðu, slefandi alltaf þegar því er við komið af hrifningu yfir ágæti sínu. “Sjá, ég (meistarinn frá Galíleu) sendi yður sem sauði á meðal úlfa; verið því kænir sem höggormar og falslausir sem dúfur.”

Hvað ungur nemur...

  Hvar leita Íslendingar sinna jafningja, ofjarla og fyrirmynda? Í Wyoming, Oregon, Idaho, Iowa, Ohio, Montana, Nebraska, Dakota, Kansas, í Omaha, Oakland, Detroit, Duluth, Sioux City, Fönix, San Antonio, Albany, styðjast við diplómur og bólur á kafi í síbylju, gláku, með slafrandi tungubrodd ofaní koki í vilpu Grendel Bjólfskviðu. Frjálst flæði gangstera er ekki hugmynd heldur raunverulegir hlutir, sem hreyfast, eins og bolsévíkar, og athafna sig. Kenndir þrautþjálfaðar, ram rammm. Hvar er valdið? Hjá fjölmennri sveit órafjarlægra ættingja. Hjá ríkinu, á heimilum, í skólum, á götunni, í haga, afrétt. Bolsévíkar voru fluttir áleiðis í innsiglaðri lest í lok fyrra stríðs á kosnað þýsku herstjórnarinnar til þess að stöðva átök á austurvígstöðvunum. Hvar, hvar..
Að gera sér hugmyndir um eitt og annað, vera grillufangari er hlutskipti alltof margra. Pranga, mergsjúga, skapa, toppurinn! Að halda lífi í skepnunni eða slá hana af, gera sér smá grillur, finna til, horfast í augu við eigið kúgildi, afkomu sinna, ekkna, munaðarleysingja, lifa í fullri gnægð.

Úrbeinað Alþingi og “body language”

  Með samþykktum stéttaþingsins í Kaupmannahöfn 1660 varð Danmörk erfðaríki, og aðallinn afsalaði sér skattfrelsi. Íslendingar sóru hollustueiðana í Kópavogi 1662. Íslendingar héldu að því er best verður séð réttarstöðu sinni með óskertu dómsvaldi Alþingis. Alþingi starfaði eftir sem áður, en danska stéttaþingið var lagt niður. Friðrik konungur VI andaðist 3. desember 1839 og Kristján VIII verður konungur. Kristján VIII var ekki hallur undir þjóðfrelsisstefnuna, hann var einvaldskonungur. Hinn 10. maí 1840 ákvað hann upp á sitt eindæmi að stofnað yrði sérstakt þing á Íslandi gegn ráðleggingum og tillögum embættismanna sinna í kanselíi og ráðgjöfum. Þessi boðskapur kom sem þruma úr heiðskíru lofti. Með úrskurði konungs lagði hann í raun grundvöllinn að frelsisbaráttu Íslendinga með því að viðurkenna sérleika þeirra og sérréttarstöðu innan danska ríkisins. Tunga, bókmenntir og fjarlægðin frá höfuðstöðvum ríkisvaldsins olli þessari afstöðu, en ekki síst arfhelgi hinnar fornu stofnunar Alþingis á Þingvöllum. Úrskurður konungs var gefinn út 8. mars 1843, en þingið kom ekki saman fyrr en 1. júlí 1845. Viðbrögð Friðriks VII við þjóðfrelsiskröfum, og kröfum um aukna þátttöku þegnanna um stjórn ríkisins urðu til þess, að hann afsalaði sér einveldinu 1848 í þeim tilgangi að þjappa þjóðinni saman til viðnáms gegn yfirvofandi upplausn alríkisins. Eina leiðin til að hamla gegn upplausninni var að samþykkja kröfur þegnanna og vinna síðan með þeim gegn sundrungu ríkisins. Styrjöld hófst við hertogadæmin, sem lauk með sigri Dana með stuðningi stórvelda. Danakonungur var áfram konungur hertogadæmanna Slésvíkur og Holtsetalands, sem fengu löggjafarvald hvort fyrir sig -1850. Íslendingum er „ósamboðið “að gefa sig undir atkvæði bænda á ríkisþingum Dana.” Þessi var afstaða Ásgeirs Einarssonar á Þingeyrum, sem og Brynjólfs Péturssonar eins og fram kemur í bréfi til Páls Þ. Melsted 27. maí 1850. Niðurstaða Jóns Sigurðssonar og meirihluta þjóðfundarins 1851 varð sú, “að konungur vor getur ekki löglega sleppt hinni ótakmörkuðu einveldisstjórn yfir landinu, sem byggð er á hollustueið þeim er landsmenn unnu Friðriki hinum 3. árið 1662, nema eftir samkomulagi við þegna sína á Íslandi. Varðandi fjárhagsmálið, álitu fundarmenn, að aðkilja bæri fjárhag Íslands og Danmerkur. Þar er að finna Akkilisrhælinn því að tekjur Íslands voru um 22.000 ríkisdalir en tekjur þurftu að nema um 60.000 ríkisdalir. Járnbrautir runnu á teinum í Evrópu áður en brautarspor tóku að létta fólki störfin í Viðey við Reykjavík, gufuvélin á leið út á höfin. (Sjá Endurreisn Alþingis og Þjóðfundurinn, Aðalgeir Kristjánsson, Sögufélag, Reykjavík 1993

De rerum natura - logos logosar

   1. Þennan heim, sem er öllum hinn sami hefur enginn meðal guða eða manna skapað, heldur var hann frá öndverðu og er og verður jafnan að eilífu logandi eldur, sem um stund kviknar og um stund slokknar. Herakleitos frá Efesos 540-475 f.Kr.

  2. Hið almenna lögmál þróunarinnar er það, að nauðsynin kennir mönnum alla hluti. Nauðsynin tekur manninn við hönd sér og leiðir hann um alla lærdóma, og nauðsynin á í manninum lærisvein, sem er námfús að eðlisfari, þar sem hann er búinn höndum, tungumáli og brjóstviti til að taka hverju tilviki. Hippokrates 460-359 f.Kr.

3.  Demókrítos, 460-360 f.Kr. frumeindakenning, - Epikúros, 340-270 f.Kr. frjáls vilji -Lucretius, 99-55 f.Kr. hóf merki hellenskrar hámenningar á þeirri stundu er farið var að halla undan. sbr. Mannkynssaga Máls og menningar 300-630 eftir Sverri Kristjánsson.

4.  Í heimi frumeindanna, hinum handtæka efnisbundna veruleika, gerir Epikúros ráð fyrir olnbogarými, fráviki í sjálfkrafa hreyfingu frumeinda orsakakeðjunnar, frjálsum vilja. Hæfir vel kjaftur, skel því yfirskilvitlega, frumeind viljans, múgnum, sem jafnan er óstöðuglyndur, fullur af óleyfilegum girndum, taumlausri reiði og ofsalegum ástríðum; vel uppfærður á valdi frummynda, hugmyndafræða, raunvísindalegra upplifana, getnaðar holdsins, sannanlega skolað upp úr saltpækli í glúkósa.